Sigorta şirketlerinin uyguladığı sovtaj, özellikle kasko sigortalarında sıkça karşımıza çıkıyor. Bu yazımızda “Sovtaj ne demek?” sorusunun tüm cevaplarını birlikte arayacağız.

Sovtaj, hasar görmüş bir malın sigortalı kişinin onayı ile satılması durumudur. Bazı durumlarda malın hasar görmeyen taraflarının da satışını kapsayabilir. Hasarlı malın değer kaybetmeyen bölümünün satışından gelir elde edilmesi olarak tanımlayabileceğimiz sovtaj bedeli, tazminat ödemesinden düşürülür. Sigorta şirketleri ile sigortalı kişi arasındaki bu durum, sovtaj olarak kayıtlara geçer.

Sovtaj Bedeli Hesaplama

Sovtaj bedeli hakkında daha açıklayıcı olması açısından bir örnek üzerinden gidebiliriz. Piyasa değeri 120.000 TL olan bir aracınız olduğunu varsayalım ve kaskosu olan bu araçla, büyük bir kaza geçirdiniz. Eksper raporu ile aracınız perte çıktığında sigorta şirketiniz, size bu 120.000 TL değeri ödemekle yükümlüdür. Ancak size yapacağı bu ödemeden sonra aracın tüm hakları da sigorta şirketine geçecektir. Dolayısı ile aracın sonraki durumu ile ilgili sigorta şirketi, satış yapabilme hakkına sahiptir. Bu satıştan kazanacağı gelir de sovtaj bedeli olarak kayıtlara geçecektir.

Hesaplamada Dikkat Edilecek Konu

Sovtaj bedeli konusunda dikkat edilmesi gereken önemli bir ayrım vardır. Sovtaj bedelinin alınması için aracın mutlaka perte çıkması ve bunun eksper raporu ile teyit edilmesi gerekir. Hurda araçların sovtaj bedeli alması mümkün değildir. Aralarındaki fark da burada kendini gösterir. Pert aracın trafik tescil kaydının silinmemesi, sigorta şirketlerinin alım-satım yapma işlemlerinde söz sahibi olmasını sağlar. Pert aracın trafik tescil kaydının silinmesinde sigorta şirketi ya da aracın sonraki sahibi söz sahibidir. Ancak hurda araçların trafik tescil kaydının silinmesi mecburi olduğundan burada söz sahibi olmak gibi bir durum söz konusu değildir.

Sigorta şirketleri, sovtaj bedeli ile hasarlı maldan gelir kazanmasının yanı sıra aslında geri dönüşüme de büyük katkıda bulunurlar. Bu hasarlı malların yeniden dönüşüme girmesi ve sigorta şirketlerinin zararlarının büyük bir kısmını karşılaması, ülke ekonomisine de yarar sağlar.

Sovtaj Bedelinin Hukuki Boyutu

Sigortalı kişi, malının hasar görmesi durumunda sigorta şirketinden hasarın tazminini talep etme hakkına sahiptir. Ancak bu durumda az önce dediğimiz gibi, sigorta şirketini hukuki açıdan söz sahibi yapar. Sigortalı kişi, zararının tamamını aldıktan sonra söz konusu mal ile ilişiği kesilir ve sigorta şirketi, sovtaj bedeli olarak alacağı miktarı kendi belirleyebilir. 6102 sayılı Türk Ticaret Kanunu’ndaki maddelere göre sigorta şirketinin hasarı tazmin etmesi sonrası hukuki çerçevede hasarlı mallardan tasarruf etme hakkına sahiptir. Ancak burada atlanmaması gereken en önemli konu, sigortacılıkta sovtaj ile elde edilen bu gelirlerin mevzuat hükümleri uyarınca BSMV’ye tabi tutulması gerekliliğidir.

Sigorta şirketinin, hasarlı maldan elde ettiği gelir ile kazandığı sovtaj bedeli, eksperin yapacağı analiz çalışmalarından sonra belirlenir. Sigorta şirketlerinin kendi eksperleri, sovtaj bedelini hazırlar ve sonrasında yasal sürecin başlamasını sağlar.

Uygulanma Nedeni

Sovtaj uygulanmasındaki en belirgin faktör, geri dönüşüme olan katkısıdır. Böylelikle pert haline gelen araçların büyük çoğunluğundan gelir kazanılır ve bu araçların tamamen ortadan kaldırılmasının önüne geçilir. Sigorta şirketlerinin ülke ekonomisini üzerindeki inanılmaz etkileri düşünüldüğünde aslında sovtaj işlemlerinin koruyucu işlevi de yadsınamaz.